PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
RAMÓN CÉSAR BEJARANO (+)

  MAPA DEL CHACO BOREAL, 1979 - Gral. Bgda. (S.R.) RAMÓN CÉSAR BEJARANO


MAPA DEL CHACO BOREAL, 1979 - Gral. Bgda. (S.R.) RAMÓN CÉSAR BEJARANO

MAPA DEL CHACO BOREAL

PARA EL ESTUDIO DE LA GUERRA 1932-1935

Gral. Bgda. (S.R.) RAMÓN CÉSAR BEJARANO

Editorial TOLEDO

Asunción – Paraguay

Marzo de 1979



 

 

UN MAPA DEL GENERAL BEJARANO

Por HORACIO AYALA


Valiosa información histórico-cartográfica contiene el “MAPA DEL CHACO BOREAL para el estudio de la guerra 1932-1935” publicado por el General de Brigada Ramón César Bejarano en su tercera edición.

Dice el autor que su Mapa satisface una inquietud, tanto suya como de otros protagonistas de la gesta chaqueña y de los estudiosos en general, ya que registra, junto a las antiguas denominaciones de lugares y fortines, las posteriores.

Menciona que en 1962 (cuando condujo a los Subtenientes y Guardiamarinas de la Promoción 1961 del Colegio Militar, en una visita a los campos de batalla del Chaco, por orden del Excmo. Señor Presidente de la República) le resultó difícil reconocer los lugares por donde había pasado —y guerreado— durante el conflicto bélico.

Los nombres nuevos rinden homenaje a los héroes que actuaron durante la contienda, reemplazando a denominaciones bolivianas o guaraníes de la zona: así, ZENTENO reemplazó a “Alihuatá”; AVALOS SANCHEZ a “Saavedra”; GENERAL GARAY a “Yrendagué”;GABINO MENDOZA a “27 de Noviembre”; etc.

También están los proceres y héroes de la guerra del 64/70 que enardecieron el espíritu del combatiente: MARISCAL LOPEZ; CARLOS ANTONIO LOPEZ; GASPAR RODRIGUEZ DE FRANCIA (“Arce”); GENERAL DIAZ (“Muñoz”); COMANDANTE JOSE ORIHUELA; GENERAL CABALLERO; etc.

La lectura de la historia de esta guerra planteaba con frecuencia la dificultad de encontrar, en los mapas comunes, el lugar donde se libró tal o cuál acción, por habérsele dado nueva (si bien merecida) denominación. Esa dificultad desaparece con el Mapa del General Bejarano.

El autor tiene como aval su calidad de ex-combatiente y de quien lleva años escribiendo sobre temas militares. Por su Editorial Toledo ha publicado una treintena de libros y folletos, varios de ellos declarados “obra útil para las FF.AA.”. También ha dado conferencias sobre temas históricos, antropológicos e indigenistas en diversas tribunas castrenses y civiles, en el país y en el extranjero.

Al estallar la guerra, fue incorporado, con 18 años de edad (alumno del 3er curso de la entonces Escuela Militar), al Regimiento Nº. 6 de Infantería “Boquerón”, donde sucesivamente comandó Pelotón, Compañía y Batallón.

Desde Boquerón (I-32) con el R.I.6 actuó en combates y batallas importantes: Arce, Km. 7 de Saavedra, Nanawa, Ballivián, Ybybobo, Palo Marcado, hasta junio de 1935, donde el armisticio del 12 y el cesa del fuego del 14, lo hallaron entre Palo Marcado y Villa Montes.

Debemos mencionar, igualmente, que durante varios lustros fue Profesor en el Colegio Militar, la Escuela de Policía y la Escuela Superior de Guerra, en las asignaturas militares de Organización, Geografía, Conducción y Táctica General.

Para su Mapa ha buscado datos y tenido la colaboración del Estado Mayor General, del Instituto Geográfico Militar (cartografía de base), el Ministerio de Obras Públicas y Comunicaciones, cuyo Departamento de Estudios y Proyectos puso a su disposición al dibujante Eladio Chávez.


PRINCIPALES DATOS DEL MAPA:


— Límites históricos entre Paraguay y Bolivia;

— Línea de comienzo de las hostilidades;

— Línea a que llegó el ejército paraguayo en 1935;

— Límites actuales entre Paraguay y Bolivia;

— Superficie ocupada por Paraguay en 1932;

— Superficie reconocida al Paraguay por el Tratado de Paz del 21 de julio de 1938;

— Superficie que el Paraguay abandonó luego de firmarse el Tratado de Paz;

— Superficie cedida por Paraguay, por el Tratado de Paz;

Además, como importante complemento, contiene:

— Ubicación de un centenar de fortines y puestos bolivianos y la fecha de captura de casi todos ellos;

— Asiento de los sucesivos Cuarteles Generales del General Estigarribia y las respectivas fechas;

— Croquis de algunas batallas importantes;

— Efemérides de la Guerra del Chaco;

— Nombres de las unidades combatientes paraguayas y bolivianas;

— Población, movilizados y muertos de ambos beligerantes;

— Prisioneros capturados y devueltos;

— Algunos materiales bélicos capturados por Paraguay; etc.

El Mapa (1a. Ed.), adecuadamente ampliado a 3 x 3,60 ms., fué colocado en el Salón de Bronce del Círculo de JJ.OO. Retirados de las FF.AA. de la Nación.

Quizás más adelante el General Bejarano complete su Mapa con un folleto que nos dirá quienes fueron, qué hicieron, cómo y cuándo, los héroes que rebautizaron los lugares de la Epopeya.

La dedicatoria del Mapa expresa: “Homenaje y adhesión al camarada ex-combatiente de la Guerra del Chaco, General de Ejército don ALFREDO STROESSNER, con motivo de su nuevo período presidencial de Paz y Progreso”.



ALGUNOS DATOS INTERESANTES


POBLACIÓN DE LOS BELIGERANTES.

Bolivia  - 3.000.000

Paraguay - 900.000


MOVILIZADOS

Bolivia 8%   =  250.000

Paraguay 11% (1) = 100.000


MUERTOS

Bolivia 1,7%    =  52.400

Paraguay  4 % (1) = 36.000

(1)% sobre población de beligerantes.


PRISIONEROS CAPTURADOS POR PARAGUAY

Set. 32- Boquerón - 900

Set. 33- PampaGde.-Pozo Fav. - 1.000

Nov. 33 - Nanawa  - 500

Dic. 33  - Campo Vía - 7.000

Mar. 34 - Cañ. Tarija - 900

Ago. 34 - Picuiba - 700

Nov. 34 - El Carmen -5.000

Dic. 34 - Pic.-Yrend. - 2.500

Dic. 34 - Ybybobo - 2.000

Ene. 35 - Parapití - 1.000

Jun. 35 - Ingavi - 300

Varios lugares -  2.200

Total prisioneros - 24.000


MATERIAL CAPTURADO POR PARAGUAY

armas automáticas - 2.000

cañones - 37

camiones - 370

morteros - 72

tanques - 2

teléfonos - 480


PRISIONEROS DEVUELTOS

Por Bolivia - 2.562

Por Paraguay -  17.143


TERRITORIOS

Kms2.

Ocupados por Paraguay en

1932                                       =          110.700

Reconocidos por Tratado

de Paz del 21—VII—38       =          136.225

Superficie actual del Chaco

Paraguayo                                          246.925

Abandonados por Tratado

de Paz=                                                  17.225

Cedidos por Tratado de Paz  =          33.893

Superficie del Chaco Paraguayo

antes de la Guerra =                           298.043



UNIDADES PARAGUAYAS


INFANTERÍA

R.l       “Dos de Mayo”

R.2      “Ytororó”

R.3      “Corrales”

R.4      “Curupayty”

R.5      “Gral. Díaz”

R.6      “Boquerón”

R.7      “24 de Mayo”

R.8      “Piribebuy”

R.9      “Itá Ybaté”

R.10    “Sauce”

R.11    “Abay”

R.12    “Rubio Ñú”

R.13    “Tuyutí”

R.14    “Cerro Corá”

R.15    “Lomas Valentinas’

R.16    ‘Mcal. López”

R.17    “Yataity Corá”

R.18    “Pitiantuta”

R.19    “Gral. Escobar”

R.20    “Acá Yuasá”

R.21    “Humaitá”

R.26    “Cerro León”

R.        “Batallón 40”


CABALLERÍA

C.l       “Valois Rivarola’

C.2      “Cnel. Toledo”

C.3      “Cnel. Mongelós’

C.4      “Acá Carayá”

C.5      “Acá Verá”

C.6      “Gral. Caballero’

C.7      “Gral. San Martín”

C.8      “Gral. Duarte”

C.9      “Capitán Bado”

C.10    “Cnel. Oviedo”


ARTILLERÍA

G.A.l   “Gral. Bruguez”

G.A.2  “Gral. Roa”

G.A.3  “Cnel. Hermosa”

G.A.4  “Albertano Zayas”


ZAPADORES

Z.l       “Gral. Aquino”

Z.2      “Gral. Genes”

Z.3      “Tte. Pereira”

Z.4      “Aquidabán”



UNIDADES BOLIVIANAS


INFANTERÍA

R.l       “Jordán”

R.2      “Sucre”

R.3      “Pérez”

R.4      “Loa”

R.5      “Campero”

R.6      “Campos”(ver 22)

R.7      “Azurduy”

R.8      “Ayacucho”

R.9      “Sta. Cruz” (“Warnes”)

R.10    “Riosiño”

R.11    “Bayé”

R.12    “Florida” (“Manchego”)

R.13    “Quijarro”

R.14    …

R.15    …

R.16    “Beni” (“Castillo”)

R.17    …

R.18    “Junín” (“Montes”)

R.19    “Tarija”

R.20    “Cochabamba”

R.21    …

R.22    “Campos”

R.23    “Chuquisaca”

R.24    “Vanguardia”

R.25    …       

R.26    …       

R.27    “Chacaltaya” (“Oruro”)

R.28    …       

R.29    …       

R.30    “Parí”

R.31    “Rocha”

R.32    …       

R.33    “Chorolque”

R.34    “Illimani”

R.35    “Padilla”

R.36    …       

R.37    …       

R.38    “Socabaya”

R.39    …       

R.40    “La Paz”

R.41    “Colorados”

R.42    …       

R.43    …       

R.44    …       

R.45    …       

R.46    …       

R.47    “Parapití”

R.48    …       

R.49    …       

R.50    “Murguía”


CABALLERÍA

C.1       “Abaroa”

C.2      “Ballivián”

C.3      “Aroma”

C.4      “Ingavi”

C.5      “Lanza”

C.6      “Castrillo”

C.7      “Chichas”

C.8      ….

C.9      …

C.10    “Yacuma”


ZAPADORES

Z.1       …

Z.2      “Acre”

Z.3      “Paucarpata”


Registro intelectual No. 31.760 del 17—IX—73


 

ALGUNOS JEFES PARAGUAYOS

con sus respectivos cargos, lugar y fecha de nacimiento

 

A. TCnel. AGUILERA, Andrés — Cdte. GA.3 — Asunción, 4-II-1901

Cnel. ANTOLA, Paulino — Cdte. Div. — Tacuaras, 22-VI-1898

Mayor APONTE, Leandro — Cdte. Aviac. Camp. — B.Negra, 13-III-1903

Cnel. AYALA, Elias — Cdte. Sector Norte — Pilar, 19-IX-1870

Cnel. AYALA, Juan B. - Cdte. II.C.E. - Pilar, 24-VI-1889

TCnel. ALFONSO, Honorio — Cdte. Int. Div. — Asunción, 25-III-1887

Cnel. ANDRADA, Gilberto — Cdte. Div. — Asunción, lo.-IX-1901

 

B. Cnel. BARRIOS, Juan N. — Cdte. Div. — Hyaty, 24-XI-1900

TCnel. BENITEZ, Atilio J. — Cdte. Div. — Caapucú, 28-I-1901

Cap. Frag. BOZZANO, José A. - Dir. Ars. — Asunción, 7-XII-1895

Cnel. BRAY, Arturo - Cdte. Div. - Asunción, lo.-IV-1898

Cnel. BRITOS, José C. — Cdte. Div. — Caapucú, 23-XI-1898

Cnel. BRIZUELA, Francisco - Cdte. III.C.E. — Carapeguá, 17-II-1879

 

C. Cnel. CABALLERO ALVAREZ, Cdte. Div. - Itauguá, 12-VIII-1896

TCnel. CABALLERO IRALA, B. — Cdte. Div. — Quiindy, 3-IV-1904

Cnel. CABRERA, José Félix — Cdte. Div. — S. Pedro Paraná 1899

TCnel. CASCO, Fermín — J. IV Dpto. C.G. Chaco — Itauguá, 7-VII-1887

Tcnel. CASAL, José M. - Cdte. Div. - V. del Rosario, 27-VIII-1891

 

D. Cnel. DELGADO, Nicolás — Cdte. III.C.E. — Ypacaraí, lo.-IX-1892

Gral. San. DIAZ LEON, Carlos — Dir. Gral. San. — Asunción, 26-IX-1885

 

E. Gral. H.C. ERN, Nicolás - Dir. Fortif. Ej. Campaña - Rusia, 19-XII-1879

Gral. Div. ESTIGARRIBIA, José F. — Cte. Ej. Chaco — Caraguatay, 21-II-1888

 

F. Cnel. FERNANDEZ, Carlos J. - Cdte. I.C.E. - A. y Esteros, 10-VII-1894

Cnel. FERREIRA, Fidel — Cdte. Int. Div. — Acahay, 24-IV-1885

Cnel. FRANCO, Rafael - Cdte. II.C.E. - Asunción, 22-X-1896

 

G. Cnel. GARAY, Eugenio A. — Cdte. Div. — Asunción, 16-XI-1874

Cnel. GARAY, Manuel — J.E.M. Comanchaco — Asunción, 13-V-1900

Cnel. GARCIA DE ZUÑIGA, Manuel - Cdte. D.C.l - Pilar, 31-I-1890

Cap. GATTI, Guillermo M. — Dir. Transm. Camp .-Asunción, 18-XI-1901

TCnel. GODOY CACERES, Enrique — Cdte. Div. — B. Grande, 14-V-1906

 

H. Cnel. HARRISON, Sampson — Intendente Gral. — Villarrica, 10-VI-1898

I. Gral. San. IDOYAGA, Víctor — Dir. Gral. San. — Asunción, 23-XII-1882

Cnel. IRRAZAVAL, Luis - Cdte. III.C.E. - Encarnación, 21-XI-1892

TCnel. IBARRA, Rolando - Asunción, 8-XII-1886

 

J. TCnel. JARA, Julio B. — Cdte. Int. Div. — Asunción, 22-VIII-1897

 

M. Cnel. MACHUCA, Vicente - Cdte. Div. - Asunción, 4-IV-1898

Cap. Nav. MARTINEZ, Rufino — Cdte. Flotilla Guerra — S.Lorenzo, 30-VII-1895

Mayor MEDINA, Lorenzo - Cdte. Int. Div. - Concepción, 10-VIII-1899

Cnel. MELGAREJO, José D. - J.E.M. I.C.E. - Yataity, 17-IV-1897

Cnel. MENA, Alfredo — Cdte. Div. — Villeta, 25-VII-1889

Cnel. MENDOZA, Tomás - Cdte. Bgda. Cab. - Concepción, 18 -IX-1885

Mayor MIGONE, José Atilio — Cdte. Av. Camp. - Asunción, 20-V-1906

TCnel. Int. MOLINAS, César - Dir. Serv. Int. Camp. - Asunción, 25-XI-1894

Cnel. MORINIGO, Higinio — Jefe I Dpto.E.M.Chaco - Paraguarí, 11-1-1897

 

N. Cnel. NUÑEZ, Gaudioso - Cdte. I.C.E. - Caacupé, 28 -X-1888

 

O. Cnel. ORTIZ CABRAL,Tranquilino - Cdte. Div. - Villarrica, lo.-VIII-1896

Cnel. ORTIZ, José A. — Cdte. Div. — Mbocayaty, 12-VI-1893


P. Cnel. PALACIOS, Abdón — Cdte. Div. — Maciel, 6-VIII-1904

Cnel. PAREDES, Ramón L. - Cdte. Div. - Santiago (Mnes.), 13-XII-1902


R. Cnel. RAMOS, Alfredo - Cdte. Div. S.J.Bta (Mnes.), 17-111-1903

Cnel. RECALDE, Camilo — Cdte. Div. — Asunción, 30-VI-1883

Cnel. RIVAS ORTELLADO, Arístides — Dir. Gral. Etapas — Corumbá, 31-VIII-l896

Cnel. ROLON, Raimundo — Jefe III Dpto. E.M. Chaco - Paraguarí, 15-III-1903

Mayor ROMERO PEREIRA, Tomás — Jefe II Dpto. E.M. Chaco — Encarnación, 4-X-1888 Cnel. ROVIRA, Juan — Cdte. G.A. 2 — Asunción, 8-III-1907


S. Cnel. SANCHEZ, Julián — Cdte. Sector Norte — Carapeguá, 12-VIII-1886

Cnel. SANTIVIAGO, Luis — Cdte. Div. — Asunción, 25-VIII-1903

Cnel. SMITH, Federico W. — Cdte. Div. — Arroyos y Esteros, 10-I-1902

TCnel. SOSA VALDEZ, Dámaso — Cdte. Div. — Asunción, 11-XII-1906


T. Cnel. TORREANI VIERA, Eduardo - Cdte. Div. - Asunción, 13-X-1896


V. TCnel. VALDEZ, Fructuoso — Intendente Gral. — Villeta, 21-I-1878

Capellán VALDEZ VERDUN, Tomás — Dir. Serv. Religioso — Acahay, 29-XII-1885

Mayor VARESSINI R., Julio — Dir. Remonta — Pirayú, 23-V-1906

TCnel. San. VASCONSELLOS, C. — Dir. Serv. San. Camp. — Paraguarí, 29-IX-1894

Cnel. VERA, José Luis - Cdte. G.A.l - Villarrica, 19-VII-1893

Cnel. VERA, José Rosa — Cdte. Div. — Villarrica, 30-VIII-1897

Gral. H.C. VISOKOLAN, Stephan - J. E.M.Div. - Rusia, 28-XI-1895


Y. Cnel. YEGROS, Fulgencio — Cdte. G.A.2 — Asunción, 22-III-1905

Cnel. YEGROS, Miguel A. — Cdte. Div. — Asunción, 5-VII-1906


GENERALES

Gral. MANUEL ROJAS A. — Cdte. en Jefe del Ejto. — Luque, 16-III-1879

Gral. Div. PATRICIO ESCOBAR – Asunción, 25-XI-1875

Gral. MANLIO SCHENONE, - Trinidad, 2-V-1879

Gral. H.C. JUAN BELAIEF - Rusia, 1873



 

EFEMÉRIDES DE LA GUERRA DEL CHACO

 

1932

15 junio: Bolivianos capturan C.A. López.

16 julio: Paraguayos retoman C.A. López.

26/31 julio: Bolivianos capturan Corrales, Toledo y Boquerón.

9/29 setiembre: Batalla de Boquerón; paraguayos capturan 844 prisioneros.

8/30 octubre: Paraguayos avanzan hasta Alihuatá.

7/10 noviembre: Paraguayos atacan Km. 7 Saavedra.

10 noviembre: Bolivianos contraatacan en Km. 7

12 diciembre: Bolivianos inician ofensiva general.

 

1933

1º. enero: Bolivianos capturan Corrales.

20/24 enero: Primera ofensiva boliviana sobre Nanawa.

21 enero: Bolivianos atacan Herrera.

25 feb./11 marzo: Ofensiva boliviana sobre Toledo.

11 marzo: Bolivianos capturan Alihuatá.

16 marzo: Paraguayos se retiran de Km. 7.

25 marzo: Segundo ataque boliviano a Herrera.

5/7 abril: Bolivianos atacan Arce, Gondra, Rancho 8.

18/23 mayo: Tercer ataque boliviano a Herrera.

4/6 julio: Segunda ofensiva boliviana sobre Nanawa.

12/15 julio: Ofensiva limitada paraguaya en Gondra.

5/6 agosto: Ataque boliviano en Falcón, Rancho 8, Pirizal.

26 agosto: Ataque boliviano sector Pirizal, Rancho 8.

9/15 setiembre: Batalla Pampa Grande, Pozo Favorito; paraguayos capturan 931 prisioneros.

23 octubre: Comienza ofensiva general paraguaya.

12/13 noviembre: Paraguayos asaltan en Nanawa y capturan 424 prisioneros.

11 diciembre: Ofensiva paraguaya culmina con la captura de 7.000 prisioneros en Campo Vía. Bolivianos efectúan amplio repliegue.

19 diciembre: Comienza armisticio ofrecido por Paraguay.

 

1934

7 enero/24 marzo: Ejército paraguay o reinicia ofensiva, capturando numerosos fortines y puestos.

22/27 marzo: D.6 paraguaya destruye R.18 boliviano en Cañ. Tarija y captura unos 900 prisioneros.

Abril: Paraguayos estrechan contactó con líneas principal boliviana desde Ballivián hasta El Carmen.

18/25 mayo: Batalla de Cañ. Esperanza (Strongest) donde caen unos 1.500 prisioneros paraguayos.

Junio/Julio: Alternativos ataques y contraataques entre Ballivián y El Carmen.

14/26 agosto: II.C.E. paraguayo realiza temerario y veloz avance de 160 kms. por dos caminos, desde Picuiba hasta Huirapitindy e Ybamirante, capturando unos 700 prisioneros.

5 setiembre: Bolivianos encierran a la D.6 paraguaya en Pto. Burro.

9 setiembre: D.6 paraguaya se escapa del cerco y se repliega.

23 setiembre: D.6 paraguaya vuelve a escapar de un cerco en Algodonal y el R.14 en Huirapitindy.

5 octubre: Paraguayos capturan Ingavi desde el Sur.

23 octubre: Cpo. Cab. y II.C.E. bolivianos (20.000 h.) inician gran ofensiva contra II.C.E. paraguayo (4.500 h.) hacia Yrendagüe-Picuiba.

9/10 noviembre: Bolivianos encierran fuerzas del II.C.E. en Yrendagüe.

11 noviembre: II.C.E. paraguayo se escabulle del cerco de Yrendagüe; los bolivianos capturan unos 300 prisioneros.

11 noviembre: Se inicia ofensiva paraguaya en El Carmen.

16 noviembre: Culmina ofensiva en El Carmen. Paraguayos capturan unos 5.000 prisioneros y bolivianos se repliegan en amplio frente y profundidad.

5/11 diciembre: Batalla de Picuiba-Yrendagüe; desbande y destrucción del Cpo. Cab. del Cnel. Toro; unos 2.500 prisioneros y 3.000 muertos de sed; el resto, para salvarse, se repliega Tapidamente hacia el Parapití y la cordillera de Aguaragüé.

28/30 diciembre: En Ybybobo los paraguayos capturan unos 2.000 prisioneros; nuevo repliegue boliviano.

 

 

 

1935

1o./16 enero: Tropas paraguayas capturan unos 1.000 prisioneros y llegan al Parapití y al Aguaragüé, límites históricos entre Bolivia y Paraguay.

16 febrero: Tropas paraguayas atacan en Villamontes.

23 marzo: Nuevo ataque paraguayo en Villamontes.

5 abril: Paraguayos vadean el Parapití a viva fuerza.

15 abril: Paraguayos capturan Charagua.

16 abril: Ofensiva boliviana intenta destruir a nuestras tropas más avanzadas.

21 abril: Paraguayos abandonan Charagua evitando cerco.

28 abril: D.8 paraguaya, rodeada desde el 23, rompe el cerco y escapa.

16/22 mayo: Paraguayos capturan Mandeyupecuá y ofensiva boliviana queda desbaratada.

8 junio: Bolivianos, que habían envuelto a paraguayos en Ingavi son cercados a su vez, y caen 300 prisioneros.

12 junio: Firma del protocolo de Paz en Buenos Aires.

14 junio: Cesa el fuego en todo el frente.


PUNTOS GEOGRÁFICOS DEL CHACO

DURANTE LA GUERRA Y ACTUALES, POR EL GRAL. DE BGDA. RAMON CESAR BEJARANO

 

A

Abapó                                  64-20

Algarrobo                           62-23

Aguaratymí                        63-20

Aguada 20                          61-20

Aguaray                              64-22

Alegre                                 58-24

Algodonal (22-VIII-34)     63-21

Alihuatá (26-X-32)           60-24

Mayor Ruperto Zenteno       

Alta Vista                           59-20

Alurralde                            63-23

Alborada                            59-24

Amboro (5-IV-35)              63-20

Amboro Nuevo                  63-20

Anta - Hilibitiwita              60-22

Arce (23-X-32)                  60-24

Gaspar Rodríguez de Francia           

Aroma (30-IX-34)              61-21

Mayor Rogelio Santacruz     

ASUNCION                          58-26

Atajado                                63-23

Ayacucho                            60-20

Tte.1º. Herminio Mendoza    

Acosta                                 ver Platanillos

Aguarrica                            ver Samaklay

Alihuatá Viejo                      ver Charata    

Arias                                     ver Castillo    

Aristigueta                           ver Loa          

Avalos Sánchez                  ver Saavedra  

Ayala                                     ver Nanawa   

AyalaVelázquez                   ver Ybybobo



B

Bahía Negra                           59-21

Batimán (17-XI-34)               63-23

Mayor Alberto Gardel          

Baptista                                   60-22

Barbero                                   58-25

Beatriz (19-XI-34)                  63-22

Bella Esperanza                    63-22

Benjamín Aceval                   58-25

Betty (Pto.) (28-V-33)            61-23

Tte. Enrique Ortiz Bolívar (Pto.)

Bolívar (7-XI-32) - Cóndor   61-23

Tte. Roberto Jara Troche Boquerón   60-23

Boyuibé (28-1-35)                  64-21

Buenos Aires (8-IV-34)         62-24

Brandsen                              ver Sorpresa Viejo

Britos                                     ver El Carmen

Bullo                                       ver Pirizal



C

Cabayú Nambí                      63-22

Cabeza de Tigre                   60-24

Cabezón (12-II-34)                62-23

Mayor Sinforiano Rodríguez

Caiza                                        64-22

Callejas                                    63-20

Caigua o Caygua                    64-22

Camacho (9-I-34)                   61-23

Mayor César López de Filippis

Mcal. José Félix Estigarribia

Camatindy (lo.-II-35)             64-22

Cambeiti (29-I-35)                 63-21

Camiri                                      64-21

Campo Aceval                        60-24

Campo Aroma                        60-23

Campo Esperanza                 60-23

Campo Herraje                       63-22

Campo Jurado (6-IV-34)       62-23

Tte Mna. Pelayo Prats Gill

Tte. 1º. Alfredo Stroessner

Campo Vía (11-XII-33)           60-24

Tte. Gilberto López

Cañada Chile                           62-23

Cañada Cristina                      61-22

Tte. Gustavo Crovato

Cañada La Paz (23-I-34)       61-22

Tte. 1ºo. Emilio Ochoa

Cañada Tarija (27-III-34)        62-22

Tte.Francisco Valinotti

Capiitindy                                63-20

Capirenda (5-I-35)                 64-22

Tte Mna. Oscar Carreras Saguier

Capitán Figari                         60-24

Caracoles                                60-25

Carandayty (23-I-35)             63-21

Carandayty Mosa                   64-20

Carayá                                      60-23

Cnel. Pedro Hermosa - Huijay

Careca                                      61-24

Carlos A. López - Mcal. Santacruz    60-22

Carosi (3-XII-34)                   63-23

Casa Alta (29-I-35)                63-21

Casanillo                                 60-23

Castillo (8-X-32)                    60-23

Tte. Guillermo Arias

Catán (1-34)                           61-24

14 de Mayo                             59-21

Celina (22-XI-34)                    63-22

Ceriito Jara                             59-20

Cerrito                                      58-24

Cerro Chovoreca                   60-20

Cerro Guaraní                         62-20

Cerro León - San Jorge        61-21

Cerro San Miguel                    61-20

Cerro Ustares                          62-20

Cnel. Félix Cabrera Cochabamba (Cañ.)       62-23

Tte. Gorgonio Ros

Codo Kononi                                   63-22

Colla Ahorcado                              62-24

Comandante Giménez (Cala’á)   59-21

Comandante H. Leo Nowak         59-25

Concepción                                     58-24

Conchitas (16-IV-34)            62-23

Las Conchas

Tte. 1º. Buenaventura Ruíz

Coperé                                       63-20

Cnel. José Félix Bogado        60-21

Cnel. Francisco Martínez      60-23

Corrales                                    61-23

Correa                                       61-24

Córdova                                     61-24

Cruce                                          62-23

Cruce (El)                                   61-23

Cap. Carlos A. Demattei

Cruce (Pto.)                               61-23

Tte. 1º. Federico Delgado

4 Vientos (14-XII-33)                 60-24

Cuevo (quebrada y pueblo)     64-21

Curupayty (Pto.)                         61-24

Curupayty (fortín)                       59-21

Cururenda (5-XII-34)                  63-23

Cabo Ortíz Cabello                 ver Magariños Viejo

Cacique Ramón                      ver Isla Poí

Camachito                                ver Pto. 24

Camperchioli                           ver Lara

Campo Jordán                         ver Km. 7 Saavedra

Cano                                           ver Salto Palmar

Cañ. Esperanza                        ver Strongest

Cañ. Strongest                         ver Oruro

C.A.López                                  ver Pitiantuta

Carreras Saguier                     ver Capirenda

Castro                                         ver La China Nva.

14 de Diciembre                       ver Ramírez

Cóndor                                        ver Bolívar

Cnel. Cabrera                           ver Cerro Ustares

Cocco Riveros                          ver Sucre

Crovato                                   ver Cañ. Cristina

Cruce (El)                               ver Loma Vistosa



Ch

Chañar (19-XII-33)                60-25

Charagua (15-IV-35)              64-20

Charata-Chañar-Alihuatá Viejo 60-24

Fulgencio R. Moreno

Chimeo                                   64-22

Choreti                                    64-21

Chañar                                     ver Charata

Chuquisaca (lag.)                  ver Pitiantuta


D

Dobraora                                 60-22

Dorado (24-IX-34)                62-23

D’Orbigny      63-23

Delgado                                  ver Cruce (Pto.)

Demattei                                 ver Cruce (El)

Denis Roa                               ver Pto. 24



E

El Carmen (14-XI-34)            63-22

Cap. Leonardo Britos

Esmeralda                               63-23

Tte.1º.Anselmo Escobar

El Zanjón                                  60-24

Espartillito                               59-25

Cadete Oscar Otazú

Esperanza                                59-21

Esteros (8-I-34)                       61-24

Estrella                                      63-22

Echauri López                         ver La Faye

Enciso                                       ver Siracuas

Escobar                                    ver Esmeralda

Escobar Garcete                   ver Magariños Nvo.

Espinóla                                   ver Garrapatal

Espinóla                                    ver Laguna Negra



F

Falcón                                                      60-24

(Rojas Silva para bolivianos)

Fernández (30-X-32)                              61-23

Luis Alberto de Herrera Fiambrera    59-25

Cadete Pastor Pando Filadelfla           61-23

Florida (30-VIII-34)                                   60-21

Florida (sobre Pilcomayo)                     63-22

Florida                                                        64-19

Fuerte Olimpo                                          58-22

Fernández                              ver Vanguardia

Figueredo                               ver Santa Elena

Filgueira                                  ver Tortuga

Francia                                    ver Arce

Fretes                                      ver Pirizal



G

Galpón                                    59-20

Garrapatal (28-III-34)           62-22

Tte. Ramiro Espinóla 

Gondra                                   60-24

Gral. Aquino                           60-25

Gral. Bruguez                        59-25

Gral. Caballero                       60-25

Gral. Delgado                        60-25

Gral. Díaz - Ohieta                 59-22

Gral. Duarte - Murillo            60-24

Gral. Genes                            60-25

Gral. Pando                            60-20

Tte. 1º.Américo Picco           

Guachalla (21-XI-34)            63-23

Dr. Pedro P. Peña      

Guajhó                                     61-23

Guarán                                    60-25

Guaraní                                   60-23

Gugo                                        60-22

Gulach                                    62-23

Gutiérrez                                62-24

Gardel                                   ver Ballivián  

Garay                                     ver Yrendagué

Gini                                         ver La China Blanca

González                               ver Taringuiti

Gral. Díaz                               ver Muñoz     

Gran Lago                              ver Pitiantuta

Gulach                                     ver Cañ. Chile



H

Hernandarias                          62-22

Hito 10 de Octubre                 63-22

Horqueta                                   62-23

Tte. 1º. Antonio Montiel

Horqueta                                  61-24

Huirapirenda                           63-20

Huirapitindy (19-VIII-34)        63-21

Hermosa                                 ver Carayá

Herrera                                    ver Fernández

Hilibitiwita                                ver Anta

Huijay                                        ver Carayá



I

Independencia (15-XI-34)     63-22

Ingavi (5-X-34)                         61-20

Mayor Pablo Lagerenza

Ingavi (Pto.)                              61-23

Tte. Cayetano A.Rivarola

Irigoyen                                     58-24

Iriguarenda (4-XII-34)            63-22

Irua                                             64-22

Isla Poí-Cacique Ramón       60-23

Villa Militar

 Itaguazurenda                        64-20

Ivo                                               64-21

Infante Rivarola ver Oruro



J

Jabalí                                        62-23

Jayucubas (7-XI-32)              61-23

Cap. Oreief Serebriakof

Jesús                                       60-19

Jhoby                                        61-21

Jordán (Pto.) (7-II-34)            61-23

Tte. Virgilio Pessolani

Joseravi                                   63-20

Junín                                         61-21

Asp. José M. López

Jara Troche                             ver Bolívar



K

Km. 7 Saavedra (13-XII-33)  61-24

Campo Jordán

Km. 145 - Punta Riel              60-23

Km. 160                                     60-23

Km. 180 -Minas-cué               60-23

Mayor César López de Filippis

Km. 220 - Tte. Montanía       60-23



L

La China (3-II-34)                  61-23

Cap. Dr. Mario Mazzei

La China Blanca                     62-23

Tte. Horacio Gini

La China Nueva (5-II-34)      62-23

Cap. Farm. Toribio Castro

La extranjera                         60-25

Tte. Esteban Martínez

La Faye (15-V-34)                 62-21

Tte. 1º. Juan Echauri López

Laguna Capitán                    60-23

Laguna Negra                        61-23

Tte. Armando Espinóla

Lagunillas                              64-20

Lara (ll-X-32)                         60-23

Tte. Luis Camperchioli

Las Flores - Cadete Carlos Sisa         61-25

Las Lagunas (11-II-34)          62-24

Las Moras                               63-22

La Rosa (Pto.) (19-VIII-34)    63-21

Las Perlas                               62-24

Las Señoras (4-III-34)           62-24

Linares (3-III-34)                     62-24

Cap. Solano Escobar

Linares Nuevo                        62-24

Loa (7-XI-32)                           61-23

Tte. 1º. Carlos Aristigueta

Loma Jhovy                            60-24

Loma Plata                             60-23

Loma Vistosa (16-VIII-34)   62-21

El Cruce - Mr. Long

Los Corochos                        63-20

Los Maticos                            63-20

Los Pozos                               62-24

Lagerenza                               ver Ingavi

Laguna Chuquisaca              ver Pitiantuta

Las Conchas                           ver Conchitas

López de Filippis                    ver Camacho

López de Filippis                    ver Km. 180

López (José M.)                      ver Junín



M

Machareti (29-I-35)                64-21

Madrejón (11-IX-34)            60-21

Madrejoncito                          60-21

Magariños Nvo. (16-II-34)    62-24

Tte. 1º. Leónidas Escobar Garcete

Magariños Viejo (10-II-34)    62-24

Tte. 1º. Manuel Cabello

Mandeyupecuá                       63-21

Cap. Nicanor Torales

Mcal. López Nuevo - Reynolds 60-24

Mcal. López Viejo                  60-24

Maroma                                   58-24

Misión Central                        59-24

Misión OMI                              60-24

Misión S. José                        61-24

Misión S. Leonardo                61-24

Mistolar (8-IV-34)                   62-24

Montano                                   61-24

Moreno (16-XII-33)                61-24

Muñoz (19-XII-33)                  61-24

Gral. José E. Díaz Murguía (14-XII-33)       60-24

Mutún                                        58-20

Mcal. Estigarribia                   ver Camacho

Mcal. Santacruz                     ver Carlos A. López

Martínez                                   ver La Extranjera

Martínez                                   ver Pintos

Masamaklay                            ver Samaklay

Mazzei                                       ver La China

Melgarejo                                  ver Samaihuate

Mendoza (Herminio)               ver Ayacucho

Mendoza (Gabino)                   ver 27 de Nbre.

Merlo                                          ver Yaguapinta

Montanía                                   ver Km. 220

Montiel                                       ver Horqueta

Moreno (Fulgencio)                ver Charata

Mr. Long                                    ver LomaVistosa

Murillo                                       ver Gral. Duarte



N

Nanawa                                  60-24

Pte. Eligió Ayala

Neucatupyry                           63-21

Ninfa                                         59-25

Cabo 2º. Oliverio Talavera

Navidad                                   ver Pavón

Nva. Asunción                       ver Picuiba


Ñ

Ñacunday                               63-20

Ñancorainza (29-I-35)         64-21

Yhacaroyzá

Ñu Apuá                                   63-21



O

Onarmeta                                  60-22

Oquita                                         64-21

Orihuela (Cmdte. José)          59-24

Ortíz (Pto.)                                 61-24

Oruro (22-XI-34)                       63-22

Cañ. Strongest

Mayor José Infante Rivarola

Ochoa                                   ver Cañ. La Paz

Ohieta                                   ver Gral. Díaz

Ortíz (Enrique)                     ver Betty

Ortíz (Cabo)                         ver Cururenda

Otazú                                     ver Espartillito

Oviedo                                   ver Palo Marcado


P

Palmar de las Islas                  61-20

Palmares                                   61-21

Palmar Ustares (18-I-34)        61-22

Tte. Roberto M. Rueda         

Palma Sola                                63-22

Palo Marcado (18-I-35)           63-22

Sargento Oviedo       

Palomo                                      61-24

Pampa Grande                         61-24

Paredes                                     60-20

Cnel. José Julián Sánchez     

Patria                                      59-21

Pavón - Navidad                    61-24

Penca                                      64-21

Pérez (Gral.)                           61-20

Picuiba (15-VIII-34)              62-21

Paucarpata -Nva. Asunción  

Pintos - Tte. Martínez            60-22

Piquyrenda (8-XII-34)             62-21

Pirizal - Bullo                            60-24

Tte. 1º. Herminio Fretes        

Pirizal El Salto                          62-23

Pitiantuta - Lag. Chuquisaca  60-22

Gran Lago     

Picada Alvarenga                   63-21

Pic. Basgensen                       62-22

Pic. Chelli                                  62-23

Pic. Desesperación                62-21

Pic. Escobar                            63-22

Pic. Florida                               62-22

Pic. Lóbrego                           62-23

Pie. Murillo                              63-22

Pic. Potez                                63-21

Pic. Potez                                63-22

Pic. Ruíz V                               63-22

Pic. Velilla                                61-24

Platanillos (6-XI-32)              61-23

Tte. Acosta    

Porodra - Tágdir                   60-22

Pozo Anta                               61-23

Pozo Azul                               59-25

Pozo Azul                               60-23

Pozo Colorado (Cdo. Ing.)    59-24

Pozo Colorado (estancia)    60-24

Pozo 16 de Julio                    60-22

Pozo Favorito                          60-24

Pozo Hondo                             63-23

Pozo Negro                             60-24

Pozo Olmos                            61-24

Pozo 15 de Abril                    62-22

Pozo Valencia                        60-23

Prats Gill                                 62-23

Puerto Caballo                       59-21

Puerto Casado                       58-23

Puerto Cooper                        58-24

Puerto Fonciere                      58-23

Puerto Guaraní                       58-22

Puerto Leda                            59-21

Puerto Lidia                            58-21

Puerto Max                             58-23

Puerto Mihanovich                59-21

Puerto Militar                          58-24

Puerto Nuevo                          59-21

Puerto Palma Chica              58-22

Puerto Pinasco                      58-23

Puerto Risso                           58-23

Puerto Sastre - Esperanza      59-23

Puerto Suárez                        58-19

Puesto Burro (25-VIII-34)     63-21

Pto. Cazal                                 63-20

Pto. Central (23-XII-34)          63-21

Pto. F                                          61-24

Pto. K                                         61-24

Pto. La Paz                               62-23

V.Sgto. 1º. Félix Zaracho     

Pto. Paz                                     62-24

Pto. 24 - Camachito                 61-23

Tte. Cesáreo Denis Roa        

Pando (Cadete)                      ver Fiambrera

Paucarpata                              ver Picuiba

Pedro P. Peña                         ver Guachalla

Pessolani                                 ver Jordán

Picco                                         ver Gral.Pando

Pirijayo                                      ver Rancho Ocho

Pirizal Bolsa                             ver Torres

Prats Gill                                   ver Campo Jurado

Puerto Esperanza                   ver Pto. Sastre

Puesto Navidad                       ver Pavón

Punta Riel                                 ver Km. 145

Pozo Eduardo                          61-22


R

Ramírez (8-X-32)                   60-23

Cañadón 14 de Diciembre

Tte. Fernando Velázquez

Rancho Ocho - Pirijayo          60-24

Rancho Quemado                  60-24

Ravelo                                      61-20

Riacho Jheé                            59-25

Rincón Charrúa                      60-24

Río Negro                                59-25

Río Verde (fortín)                    60-24

Río Verde (estancia)              60-24

Roboré                                      60-19

Rocha - Pan toja (IV-34)       62-23

Rojas Silva                             60-23

Rojas Silva                             ver Sorpresa Viejo

Reynolds                                ver Mcal. López Nuevo

Rivarola                                  ver Ingavi (Pto.)

Rivas Ortellado                      ver Yucra o Yujra

Rodríguez (Mayor)                ver Cabezón

Rodríguez (Sgto.)                  ver Villazón

Ros                                           ver Cochabamba

Rueda                                      ver Palmar Ustares

Ruíz                                           ver Conchitas



S

San Bernardo                          64-22

Saavedra (13-XII-33)             61-24

Mayor Ramón Avalos Sánchez

Saipurú                                    64-20

Salazar (Juan de)                  60-24

Salto Palmar                           60-25

Cabo 1º.Antoliano Cano

Samaihuate (7-XII-34)           63-22

Tte. Melgarejo

Samaklay (14-XII-33)            60-24

Aguarrica - Masamaklay

Sanandita                                64-22

San Antonio                           59-19

San Antonio                           64-22

San Carlos                              58-23

San Carlos                              61-19

San Francisco                        64-21

San Joaquín                            62-22

San José                                  58-23

San Juan                                 59-19

San Juan                                 59-20

San Juan                                 60-18

Santa Ana                               59-19

Santa Cruz                              64-18

Santacruz                                59-20

Santa Elena (24-III-34)          62-22

Sgto. 1º. Basilio Figueredo

Santa Fe (17-I-35)                  63-20

Santa María                            59-19

Santa María                            59-21

Santa Rosa                              62-22

Santiago                                  60-19

San Salvador                          58-23

Sierra de Aguarague               64-21

Sierra de San José                  61-18

Sierra de Santiago                  60-19

Siracuas (1º.-IV-34)                 62-22

Tte. Agripino Enciso

Sorpresa Viejo                        60-25

Tte. 1º. Adolfo Rojas Silva

Sorpresa Nuevo (19.XII-33)  60-24

Brandsen (dénom.Argentina)

Sosa (Pto.) (15-XII-33)          61-24

Strongest (18-XII-34)            62-23

Cañada Esperanza

Suárez Arana                                        61-19

Sucre - Tte.Ricardo Cocco R.            61-21

Santacruz                                ver Aroma

Sánchez                                   ver Paredes

Serebriakof                             ver Jayucubas

Serranía S. Jorge                  ver Cerro León

Sisa                                           ver Las Flores

Solano Escobar                      ver Linares

Stroessner                              ver Campo Jurado



T

Tacuara                                    58-25

Tamachindi (lo.-III-35)           63-20

Tapacaré                                 61-20

Tarairí (4-II-35)                       64-22

Taringuiti - Sgto. González    63-22

Tayasunanca                           63-22

Tejerina (25-X-32)                   60-24

Tte. Rodolfo Zotti

Tezén                                       62-23

Tigüipa (29-1-35)                   64-22

Tinfunqué (14-XII-33)           61-24

Toba Quemado                      62-24

Toldo-cué                                 58-24

Toledo                                       61-23

Tortuga (7-II-34)                      62-23

El Toborochi

Tte. Rogelio Filgueira

Torres (Mayor Cristino)         60-22

Pirizal Bolsa

Trébol                                        60-23

Tres Ollas                                58-23

Tres Pozos (3-III-34)              62-24

Tres Pozos (28-III-34)           62-22

Talavera                                  ver Ninfa

Tágdir                                      ver Porodra

Torales                                    ver Mandeyupecuá


U

Ururiguá                                 64-21



V

Valois Rivarola                        60-24

Vallemí                                      58-23

Vanguardia (4-1X-34)            59-20

Tte. Fernández

Vanguardia II (9-IX-34)          59-20

Vargas                                      59-20

25 Leguas                                60-23

27 de Noviembre (17-VIII-34)           62-21

Asp. Gabino Mendoza Victoria         62-23

Victoria                                   63-21

Villa Hayes                             58-26

Villamontes                           64-22

Villa Rey                                  58-25

Villazón (18-VIII-34)              63-21

Sgto. Rodríguez Vitríones     59-20

Valinotti                                      ver Cañ. Tarija

Velázquez                                  ver Ramírez

Villa Militar                                ver Isla Poí



W

Warnes                                    61-20


Y

Yacaré                                    60-25

Yacuiba                                  64-23

Yaguañaró                            63-20

Yaguapinta - C. Merlo         64-22

Yatebuí                                   62-22

Ybamirante                           63-21

Yboperenda                          63-21

Ybybobo (30-XII-34)             63-22

Cap. Eugenio Ay ala Velázquez

Ybyrasyryry                            63-20

Yoay   63-21

Yrendagué (17-VIII-34)        63-21

Gral. Eugenio A. Caray

Ysyporenda (26-VIII-34)      63-20

Yucra (Yujra) (12-X-32)        60-23

Cap. Oscar Rivas Ortellado

Yuquy (lo.-III-35)                     63-20

Yzozog (Bañados del)          63-19



Z

Zaracho                               ver Pto. La Paz

Zenteno                                ver Alihuatá

Zotti                                       ver Tejerina


CUARTELES GENERALES DE ESTIGARRIBIA

Puerto Casado                      VI-31

Casanillo                                 VIII-32

Isla Poí                                    2-IX-32

Camacho                               2-VIII-34

Oruro                                       23-I-35

Capirenda                               2-II-35



 

 

 

 

 

 

 

 

 

POSTALES DE NUESTRO PARAGUAY ETERNO


Enlace interno recomendado al espacio de

"IMÁGENES Y POSTALES DE PARAGUAY"


(Hacer click sobre la imagen)

 

 

Guerra del Chaco - Paraguay





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
EDITORIAL
EDITORIAL TOLEDO
LA
LA GUERRA DEL CHACO (PARAGUAY - BOLIVIA) AÑOS
HISTORIA
HISTORIA DEL PARAGUAY (LIBROS, COMPILACIONES,...



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA