3 JASYKÕI: SAN BLÁS ÁRA.

 (VALLE PUKU-AREGUA)

MATILDE GALEANO tesis-pe oĩháicha.

PARAGUÁYPE OJEHECHAHÁICHA

Ndaje oñemombe’u ary 1538-pe, español ha Guaranikuéra, oñorãirõhína, Guaranikuéra hekópe noñeme’ẽséi chupekuéra, ndohechaporãigui mba’érepa oñemomba’ese opa mba’e oĩva upépe ha’éva Guarani mba’etee; ha ñorãirõ pa’ũme,  peichahágui yvágape ohecha peteĩ kuimba’e ra’anga, ijao morotĩva ha kysepuku ipópe, omondýi umi oñorairõvape, péva oiko ára 3 jasykõime, upete guive Blás Marangatu ojekuaa Paraguái ñangarekoháraramo, omoirũ haguére ñande ypykuérape omondyikuévo español-kuérape, avei oĩ táva oguerekóva ichupe imarangatu ñangarekohára. López oĩrõguaréma San Blás ojehero Patrono del Paraguay, Paraguay ñangarekohára, oje’e hese ahy’o rerekua avei ndokyvéi jave, oky  tuichaitereírõ ha ñemitỹ ombyaipárõ, kyjukuéra, pya’e oiko ñembo’e ichupe.

Blás Marangatu árape ojehecha heta ava oñeme’ẽva’ekue ichupe, omondéva ijaóichagua, mitãra’y, mitã’i, mitãkuña’i, mitãrusu, kuimba’e ha kuña ijao pytãmba, ijajúrare cinta pytã, oguerekóva Blás Marangatu pukukue ha osãingóva’ekue marangatu ra’angáre  hi’árape.

Ojeguereko jepokuaápe ijahy’opa’ãvape ojeatukupe nupãva’erã oje’évo San Blás, San Blás.

OJEHECHAHÁICHA VALLE PUKÚPE

Tembiasa  oñemombe’úva he’i ndaje mokõi ojoyke Reusiendo ha Juan Blás Villamayor Ñorairõ Guasu, Triple Alianza opa rire, ogueru hikuéi, San Blás  ra’anga peteĩ, aipo ojapo chupekuéra milagro ñorairõ aja. Hógape oiko ñembo’e mante ichupe, upéi oúma ógaykére oikóva ha oñemboheta ohóvo ijatýva upe tendápe.

Ary 1930 pe omano Reusiendo ha Juan Blás itujáma avei, upémarõ ombyaty Faustino Chávez ha Catalina Aguilera de Chávez, Lino Orué ha Juana de Díos de Orué, José León Núñez ha Obdulia de Núñez, Desiderio Aguilera ha Maria Lucia Benítez de Aguilera –pe ha ome’ẽrei San Blás ra’anga, oñemomba’eguasu hağua ichupe. Ãva oñepyrũ omba’apo joa  ha omopu’ã oratorio michĩ, karai Juan Blás róga korapýpe ha upete guive opavave oikóva ko barrio-pe omomorã San Blás.

Ary 1943-pe oratorio ojeguerova peteĩ korapýpe ome’ẽreíva’ekue Ña Catalina Vda. de Chávez oĩhápe ko’ağaite peve. Arzobispo Paraguaygua Monseñor Bogarin  oñe’ẽmondo oñemboja’o hağua irundy barrios–pe, upérõguare barrio San Blás-pegua ojerure ichupe opyta hağua barrio réra peichaténte ha upéicha oiko koáğa meve.

HI’ARA JEROMANDU’A

Oiko ichupe novenario, porundy ára pukukue oñombyaty upepeguáva ha oñembo’e ichupe. Hi’ára mboyve oiko misa ha upéi serenata flauta ha tambor omoirũ purahéi.

Upe ára 3 jasykõime ko’ẽ guive oñembosako’íma oho hağua omoirũ San Blás procesión-pe oratorio jere rupi, ymave ojejapo óga jere rehe ivaietereígui tape.

Procesión rire oiko misa guasu, parlante rupi oñehendu vy’a oikóva, sortija, mitãnguéra oñembosarái calesita-pe, carrera vosa, paila jeheréi, ogayguakuéra ojapo karuguasu upépe umi oñe’ẽme’ẽva’ekue karai Blás Marangatúpe, ojejeruréva apytépe, oĩ hetave  ahy’o ñemonguera. Karuguasu oiko banda púpe oñehendúva parlante rupi, ka’aru oğuahẽvo oiko toro ñemoñarõ.

Matilde Galeano tesis-pe oĩháicha.

Registro facilitado por la Profesora en Febrero 2012