PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
PEDRO BARBOZA (+)

  NE PORE’ỸNGUÉPE - Letra: PEDRO BARBOZA - Música: EUSTAQUIO GONZÁLEZ


NE PORE’ỸNGUÉPE - Letra: PEDRO BARBOZA - Música: EUSTAQUIO GONZÁLEZ

NE PORE’ỸNGUÉPE

 

 

Letra: PEDRO BARBOZA

Música: EUSTAQUIO GONZÁLEZ

 

NE PORE’ỸNGUÉPE

ENAMORADO DEL ENCANTO DE LOS CAMINOS

 

La característica de algunos poetas y músicos populares era estar en varias partes y en ninguna. No es que tuviesen el don de la ubicuidad -la capacidad de presencia en dos partes, de manera simultánea-, pero dada la rapidez con que se movían, daban esa sensación. Una noche guitarreaban con unos amigos aquí, al día siguiente ya aperitaban con otros, a diez kilómetros de distancia.

PEDRO BARBOZA -quien nació en el barrio San Antonio de Asunción el 23 de octubre de 1924-, era uno de esos que, al estilo Emiliano, estaban enamorados del camino. Más que del sendero, de sus encantos. De sus posibilidades e incluso de sus misterios.

El hermano de AGUSTÍN BARBOZA era así, incontenible. Si los hijos fueran un parámetro para calcular lo que un hombre anduvo en la vida, los 22 descendientes que tiene retratarían parte de su existencia.

Una de sus hijas es EVA BARBOZA VEGA. Ya sin las fuerzas físicas - aunque siempre con las ganas-, para la bohemia, vive con ella en Sapucai, departamento de Paraguarí. Ella afirma que logró detener a su padre y él -que sabe que esto es solo a medias- lo mira sin atreverse a corroborar sus palabras.

Durante algunos años Pedro vivió con CARLOTA VEGA, la madre de Eva. El músico actuaba en lugares distantes. A pie, en kachape, carreta, mixto, caballo o el medio de locomoción que hubiere, había que llegar a destino para cumplir los compromisos. Y de ahí -sin regresar a la casa-partía para otras presentaciones. Una semana, l5 días, a veces un mes o más era el tiempo para dar lugar al reencuentro.

A su compañera de entonces no le agradaba que el autor de Tapyĩ ha’eño -grabado por la orquesta de Juan Escobar con la voz de AGUSTÍN BARBOZA y luego por LUIS ALBERTO DEL PARANÁ y LOS PARAGUAYOS anduviera lejos de ella tanto tiempo. Era por la ausencia, pero también porque sabía que Pedro era capaz de seguir una mirada hasta límites que demorarían el regreso. O impediría, tal vez, que sus huellas tomaran las picadas y carreteras del retorno al punto de donde había salido.

"Péicha ko che aiko, ndapytái. Oiméne ku 1956 rupi mba'e raka'e. La músikongo ndaikatúi voi la tape ohecha: ohosemínte voi. Chéngo che guatase sin segundo (Así vivía yo, sin quedarme. Habrá sido allá por 1956. El músico es incapaz de ver el camino: solo desea transitarlo. Mis ganas de andar no tenían rival)" cuenta quien el martes pasado lanzó un disco con obras de su autoría en la biblioteca del Centro Cultural de España "Juan de Salazar".

Para calmar las agitadas aguas que encontraba cuando volvía, escribió NEPO RE’ỸNGUÉPE convertida en polca. "En realidad el pore’ỹ, la ausencia, era doble. Yo para ella y ella para mí. Era de los dos lados. En ese sentido, ninguno de los dos podíamos quejarnos porque ambos sufríamos el mismo distanciamiento. Eso era muy claro para mí", razona.

Una vez terminados y pulidos los versos, PEDRO BARBOZA buscó a su amigo, también músico y compositor EUSTAQUIO GONZÁLEZ -de Ybytimí, padre del arpista APARICIO GONZÁLEZ- para que le pusiera la música.

"Cuando la obra estuvo lista, le llevé una serenata a Carlota y le hice escuchar lo que había hecho a su nombre. Después de eso, anduvimos algún tiempo en armonía. El problema se presentó de nuevo cuando una vez más tuve que marcharme para actuar con mi conjunto", termina de relatar don Pedro Barboza.

 

NE PORE’ỸNGUÉPE

 

Aguapy che mandu’a ne ñe’enguére

otytýi che renondépe nde puka

mborayhu rerovava’ekue che akãme

ndoityvéimava ni upe kygua po’a.

 

Jepiguáicha ñemo’ãvaichánte chéve

remondéva ao poyvi jeguakapy

ojoajúri jaguatárõ yvotytýre

ha ojoja ku jajayvymi ñahetũ.

 

Ani anga tamora’e pe mombyrýipi

rejaróma ipyahúva mborayhu

reipe’a pe che mba’e ne akãhojándie

ha ipyahúva kunu’ũme rejahu.

 

Michĩmi che pojami ha araiténte

araháne maitei ndéve guarã

rehecha va’ekue voi che mbarakánte

nde rire ha ndeichaite añañuãha.

 

Ipohãva’erãipo chéve ipore’ỹva

ka’aru oñondive ñaimerõgua

mba’asy techaga’úndie che jopýva

jepiguáichaipo ikatúne rehecha.

 

Nendive aime javénte ha'evéne

añomíva ñe’ẽmi ndéve guarã

yvytúicha vevuiinínte aroguahẽne

tojoapy che mborayhúndie mandu’a.

 

Letra: PEDRO BARBOZA

Música: EUSTAQUIO GONZÁLEZ

 

**********************

Fuente:

LAS VOCES DE LA MEMORIA
HISTORIAS DE CANCIONES POPULARES PARAGUAYAS
TOMO IX
Autor y ©:
MARIO RUBÉN ÁLVAREZ
Edición del autor y Julián Navarro Vera
Dibujo de tapa: CAMILO DIONISIO NAVARRO AGUAYO
Diseño de tapa: GOIRIZ. IMAGEN & CÍA.
Editora Litocolor S.R.L.
Asunción-Paraguay 2008

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ENLACE A LA GALERÍA DE MÚSICA PARAGUAYA

EN PORTALGUARANI.COM

(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

 

 

Letras de Música Paraguaya

MÚSICA PARAGUAYA - Poesías, Polcas y Guaranias - ESCUCHAR EN VIVO - MP3

MUSIC PARAGUAYAN - Poems, Polkas and Guaranias - LISTEN ONLINE - MP3





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
MÚSICA
MÚSICA PARAGUAYA (LIBROS, ENSAYOS, LETRAS DE
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA