PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
JUAN EMILIANO O'LEARY (+)

  CHE RAYIPE y CURUZUMI - Poesías en guaraní de JUAN E. O’LEARY


CHE RAYIPE y CURUZUMI - Poesías en guaraní de JUAN E. O’LEARY

CHE RAYIPE y CURUZUMI

Poesías en guaraní de JUAN E. O’LEARY

 

 

ÑANE RETA ÑE’EME
 

CHE RAYIPE

Che rayi, che rayimí,

che rayimí porâite,

¿Mamoitépa re yupí

Mamoitépa revevé?
 


Opárupi ro jhechá,

mamové na royojhúi,

Jha che quepe re puâ

Che corasô re mondyi.
 


Che apysápe nde ñe'ê

Arecoité tapiá,

Jha nde resá ojhesapé

Cuarajhýicha, che guatá.
 


Che py'a re myenyjhê,

Che acâme re yaitypó

Reicové che recové

Nde mba'e che corasô.
 


Aiquéramo nde cotycuépe

Ndiyai chéve rojhechá,

Jha ovogua ajhendúva upépe

Mbeguemí che monguetá.
 


Chendive ro guerecó

Nde ñomí che py'a apytépe,

Jha ajhajhárupi rejhó

Jha resê che renondépe.
 


Reicovéco che rayî

Romanóramo yepé

Nde anga rata che myendy

Jha ombyacu che recovê.
 


Ybyguýpe ne reimei,

Che corasôme reque,

Jha upépe che purajhéi

Ndeve guarante oguajhê.
 


Anichéne re manó

Icatuguive aicové:

Che ro'o co nde ro'o,

Che cangué co nde cangué
 


Che resá ambotymboyvé,

Ndogueichene nde rata;

Jha oicoayá che réra cué

Anichevaerá repá. . .
 


Che rayî, che rayîmi,

Che rayîmí porâité

¿Mamoitépa reyupí,

Mamoitépa revevé?


(Traducción del autor)
 

 


A MI HIJA


Mi hija hermosa, mi pequeña,

Mi pequeñita adorada,

¿A qué región te elevaste?

¿Dónde bates hoy tus alas?
 


En todas partes te veo,

Pero contigo no doy,

Y hasta en sueños te levantas

a asustar mi corazón.
 


Tus palabras en mi oído

Siento siempre resonar

Y de mis pasos tus ojos

Son radiante luminar.
 


De ti llena está mi alma,

Mi cabeza, mi razón,

Que tú vives mi existencia

Y es de ti mi corazón.
 


Cuando penetro en tu alcoba

Me parece que te veo

Y que escucho que me hablas

Con acento dulce y quedo.
 


Es que te llevo en el fondo

Más oculto de mi alma

Y donde voy vas conmigo

Y a mi paso te levantas.
 


Estás viva aunque hayas muerto,

Yo lo siento, hija querida,

Que la lumbre de tu alma

Es calor para mi vida.
 


No, no estás bajo la tierra,

Que en mi corazón te arrullo,

Y allí te llegan mis cantos

y todos allí son tuyos.
 


No morirás mientras pueda

Sostener mi vida yo,

Que eres carne de mi carne

Y mis huesos tuyos son.
 


Mientras no cierre los ojos

Tu luz siempre ha de brillar,

Y mientras viva mi nombre

En pie, viva, quedarás.
 


Mi hija hermosa, mi pequeña,

Mi pequeñita adorada,

¿A qué región te elevaste?

¿Dónde bates hoy las alas?
 

 

 

 

CURUZUMI

Curuzumí repuâva

Tepeîquépe nde ne ñomi

Ndéicha avei co yby ári

Che tyreŷ apuamí.
 


Ama'êrô nde rejhé

Cherejhé chemanduá:

Ndeichaité che corasô

Tesaipuante oitycuá.
 


Curuzúmi repu'âva

Tapeîquepe nde ñomi

Nde tuyû nde rapope

Nde syvápe re mimbí.
 


Checo upéchante apuâ

Eroviamí chendivé,

Che anga rapójhasypá

Jha che syvá ohesapé.
 


Teonguemi oque nde guype,

Iquérape re mo'â

Jha ysapy re mono'ô

Pyjharé ichupeguarâ.
 


Che rayî'i retecuemí

Che corasôme arecó

Jha yeapyicha tesay

Chupeguarâ amono'ô.
 


Ndeco ne po'aitevé

Curuzumí tyre'ŷ:

Nembo yvotýpa ojhasáva

Jha opytá nde myataindy.
 


Ñuatî jhu mante opu â

Jha oyupipá cherejhé

Omojhuguy che ro'o

Jha oicutú cherecové.
 


Icatúngau che avé

Oicó chejhegui ibyrá,

Jha che rayî'i curuzuró

Tapeyquemípe apu'â!
 


Upépe mo che aveí

Che yîbaguýpe amoâ

Ipyápe che rapó

Jha ipyjaré amyesacâ.
 


¡Jha curuzú, curuzú,

Curuzumí tapeyqué,

Ro jecharô nde ñomí

Che manduá che rejhé!.


(Traducción del autor)
 


CRUCECITA

Crucecita que te yergues

A la vera del camino,

Yo como tú me levanto

Bajo idéntico destino.
 


Cuando al pasar te contemplo

Pienso en mi existencia amarga,

Que cual tú mi corazón

Sólo lágrimas escancia.
 


Crucecita solitaria

De la vera del sendero,

Podridas tus raíces se alza

Brillante tu frente al cielo.
 


Yo también así me alzo,

Como tú sobre la tierra,

La cabeza luminosa,

La raíz del alma enferma.
 


Arrullas a un muertecito,

A su sueño le das sombra,

Y recoges el rocío

Para refrescar su alfombra.
 


De mi hija el cuerpecito

En mi corazón arrullo,

Y mis lágrimas recojo

Para refrescar su túmulo.
 


Tú eres más afortunada

Crucecita solitaria,

Los que pasan te echan flores

Y te encienden luminarias.
 


Para mí son las espinas,

Las más crueles y negras,

Y se enconan en mi vida

Y mi sangre vierten fieras.
 


¡Ah! si yo también pudiera

Convertirme en leño duro

Y de mi hija ser cruz

Levantada en su sepulcro!
 


Sombra daría a sus huesos

Bajo mis paternos brazos,

Arraigaría en su alma

Y en su noche sería faro.
 


¡Ah! crucecita olvidada

A la vera del camino,

Al mirarte solitaria

Pienso en mi propio destino.

Documento Fuente: ANTOLOGÍA POÉTICA

Poesías de JUAN E. O´LEARY

Colección Poesía, Nº 19

©Herederos de Juan E. O'Leary

Alcándara Editora

Edición al cuidado de RAÚL AMARAL,

CARLOS VILLAGRA MARSAL y MIGUEL ÁNGEL FERNÁNDEZ.

Diseño gráfico: Miguel Ángel Fernández

Viñeta: Carlos Colombino - Tiraje de 750 ejemplares

Inscripción solicitada a la Agencia Española del ISBN

Hecho el depósito que establece la Ley 94

Se acabó de imprimir el 30 de noviembre de 1983

en los talleres gráficos de Editora Litocolor

Asunción, Paraguay (124 páginas)
 
 
 
 
 
 

 

 

ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA

EL IDIOMA GUARANÍ, BIBLIOTECA VIRTUAL en PORTALGUARANI.COM


(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

 

 

 

ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA


(Hacer click sobre la imagen)






Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA