PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
EMILIANO R. FERNÁNDEZ (+)

  BARCINO KOLI (ARRIBEÑO PURAHÉI) - Letra de la canción: EMILIANO R. FERNÁNDEZ


BARCINO KOLI (ARRIBEÑO PURAHÉI) - Letra de la canción: EMILIANO R. FERNÁNDEZ
BARCINO KOLI (ARRIBEÑO PURAHÉI)
EL AMOR DE UN ARRIBEÑO

.
A veces un poeta cree hallar el nombre ideal para su obra. Circulando de boca en boca, sin embargo, encuentra un nuevo bautismo por voluntad popular. Es la manera en que la colectividad coparticipa en las creaciones que la expresan.
Es lo que ocurrió con lo que hoy se conoce como BARCINO KOLI, de EMILIANO R. FERNÁNDEZ. Su nombre verdadero es ARRIBEÑO PURAHÉI. ¿Quién, sin embargo, hoy lo identifica por este segundo apelativo ?
CORNELIO RUIZ DÍAZ -nacido en Zorrilla Cué- (que hoy lleva su nombre), compañía de Caballero, del departamento de Paraguarí) el 22 de setiembre de 1912- como músico, conoció de cerca a EMILIANO R. FERNÁNDEZ.
"El poeta estuvo varias veces en la zona de Caballero. Una vez fue, en 1930 cuando le escribió GUAVIRA POTY a CARMEN MÓNICA GRANCE", recuerda el hombre que se alistó en el temible regimiento VALOIS RIVAROLA en la Guerra del Chaco.
"La polca BARCINO KOLI nació en la compañía Pirajuvy del distrito de Caballero y no tiene nada que ver con el pueblo de Pirayú como a veces equivocadamente se menciona. Está al lado de la compañía Potrero Naranja. Queda a cuatro kilómetros del centro. Le escribió a MÁXIMA OZUNA, bella joven oriunda del lugar. Habrá escrito alrededor de 1930, poco antes o poco después", relata.
La letra de la música va dando detalles de la historia. Emiliano le había visto por primera vez en Pirajuvy y luego en la estación de Caballero, estando ella acompañada por un niño.
"Cuando Emiliano habla de un hombre que mira a cierta distancia y con cara de enojado se refería a MANUEL CUÉLLAR, pretendiente de Máxima. Trabajaba frente a la estación, en el aserradero de la familia Serafini que exportaba madera a la Argentina. Alzaban al tren y enviaban la carga. Él estaba viendo cómo un hombre ya 'racional' le abordaba a la mujer que él quería o que, al menos, le gustaba".
Emiliano, en la poesía a la que ANDRÉS CUENCA SALDÍVAR le pondría música, despliega sus artes de seductor. Establece las opciones siendo todas favorables a sus intenciones. Al final el perro de pelaje barcino parecería ofrecer un obstáculo insalvable. El poeta, sin embargo, revela que ya trabó amistad con él y que no sería un escollo si es que ella dejara entreabierta la puerta de su dormitorio.
"El resto de lo que ocurrió no se conoce. Yo cuento hasta dónde pude saber", concluye don Cornelio.

BARCINO KOLI (ARRIBEÑO PURAHÉI)
 
Hasype ko’agã che po’a ipoty aja nerendápe
arete riréma aiko netapýîre ama’ê mbuku
eju sapy’ána nde sy ou mboyve ejami ko’ápe
tamombe’u ndéve mba’éicha rupípa aju rohayhu.

Peteî ka’aru rohecha ypy ko Pirajuvýpe
ha ko che py’a ñaimo’ã campana añandu ipu
ha upe guive neryakuã ova che korasõmíme
ha naimo’ãvéima kuña ambue chemoakãraku.

Nda’areiete rohecha jevy tren oguãhêhápe
mitãmi nde ku’ãre pyharevete upépe reja
upéramo che mbegue katuete aja nerendápe
ñe’ẽ che jurúpe ha’emívo ndéve che rembipota.

Upéramo nde rejesaupimi rema’ê ndeyképe
nde arétapa he’i nde juru mbegue katuete
upérõ ahecha oma’ê ñemíva yvyra kupépe
pochýgui ovúva hova ravirãi che nambi kupe.

Ko’êrõ ka’aru eñembopoja tereho kokuépe
ha ikatuvérõ ani reraha ñande ratarã
che roha’arõta laguna rovái ka’ysa yvatépe
ha rehasakuévo eturuñe’ê rosegui haguá.

Nde sy ha nde ru ani oikuaa mba’eveichavérõ
cháke ivaíne, cháke ivaíne Taragüi rape
ema’êvaínte jepi cherehe ha’e oî javérõ
ani che kamba che causa re’u mborevi pire.

Néina ere ha eñemoî py’a peteîme
ha tajúmandi nde sy ha nde rúpe torojerure
che rayhu guive javy’ava’erã ñande raitymíme
ani reimo’ã como che chapî rombotavyse.

O si no taju agã pyhare nde rokupe guýpe
kirirîhaitépe nde sy ha nde ru okepa rire
ndékena eha’ã ikatárõ eke okẽ juruvýpe
ikatu haguãicha atyryryhápe nerendápe aike.

Umi nde jaguandachesu’uichéne mba’eveichavérõ
reínte iñarõ, reínte ipochy ahê rymbare
ro’y porãite cocina ruguápe ha’ekuéra okéne
ha hi’ariete barcino koli che rayhu jepe.
 
 
 
 

 

ESCUCHE EN VIVO/ LISTEN ONLINE:

BARCINO KOLI

 

Intérprete:  DÚO QUINTANA ESCALANTE

Material: BODAS DE ORO CON EL FOLKLORE

 

 

 

 

 

 

ame>

Intérprete:  DUO QUINTANA ESCALANTE

 

 

 

 

.

Fuente: LAS VOCES DE LA MEMORIA - TOMO VI

HISTORIAS DE CANCIONES

POPULARES PARAGUAYAS

Autor y ©: MARIO RUBÉN ÁLVAREZ

Edición del autor y Julián Navarro Vera

Dibujo de tapa: “MBOKAJA HA’EÑO”,
óleo de CAMILA FRETES GÓMEZ

Diseño de tapa: JOSÉ ALFREDO BENÍTEZ

Editora Litocolor S.R.L.

Asunción-Paraguay 2006

.

Visite la GALERÍA DE LETRAS
del PORTALGUARANI.COM
Amplio resumen de autores y obras
de la Literatura Paraguaya.
Poesía, Novela, Cuento, Ensayo, Teatro y mucho más.

 

 

 

 

 

 

MÚSICA PARAGUAYA - Poesías, Polcas y Guaranias - ESCUCHAR EN VIVO - MP3

MUSIC PARAGUAYAN - Poems, Polkas and Guaranias - LISTEN ONLINE - MP3





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
MÚSICA
MÚSICA PARAGUAYA - POLKAS y GUARANIAS (PARA E
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA